Σε συνθήκες πολιτικής σύγκρουσης, υπόγεια είναι η ονομασία μιας κοινωνικής δομής που επιτρέπει σε πολιτικούς δρώντες (πολιτικοποιημένος κόσμος, από ατομικότητες μέχρι και μαζικές οργανώσεις) να λειτουργούν μυστικά – δίχως να είναι δημοσίως γνωστές οι μέθοδοί τους.

Αυτό συνήθως είναι αναγκαίο για πολιτικούς δρώντες που αποτελούν απειλή για την καθεστηκυία τάξη, για έναν πολύ απλό λόγο: τυπικά, η δουλειά της εκάστοτε κυβέρνησης είναι να διασφαλίζει την καθεστηκυία τάξη. Καθώς η κυβέρνηση επιστρατεύει τον νόμο και την επιβολή του γι’ αυτό, θα καταστήσει εν τη γενέσει της παράνομη οποιαδήποτε απειλή προς την καθεστηκυία τάξη – αν δεν το έχει κάνει ήδη.

Οι περισσότερες κυβερνήσεις έχουν ως “πασπαρτού” μέθοδο το να καθιστούν παράνομο τον αγώνα εναντίον τους, αλλά συνήθως υιοθετούν πιο συγκεκριμενοποιημένες μεθόδους, συναρτώμενες από το γενικό πλαίσιο (τι είδους καθεστηκυία τάξη υπερασπίζονται;), αλλά και από το ειδικό πλαίσιο (ποιος πιστεύουν ότι αποτελεί -ή ότι ίσως σύντομα αποτελέσει- απειλή για την εξουσία τους;).

Αν μια ομαδοποίηση προτίθεται ν’ αντιπαρατεθεί με την καθεστηκυία τάξη και εννοεί πραγματικά τα όσα λέει, τότε θα πρέπει να κάνει κάποια βήματα ώστε να έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί ακόμα και όταν αυτό δεν της είναι επιτρεπτό. Οφείλει να αναπτύξει μια υπόγεια δομή. Μια άλλη μορφή λειτουργίας στα πλαίσια της υπόγειας δομής, είναι η παρανομία.

Παραδείγματα αντι-εξουσιαστικών υπόγειων δομών

Στις Η.Π.Α., ένα πασίγνωστο παράδειγμα είναι ο Υπόγειος Σιδηρόδρομος, που βοήθησε πολλούς νόμιμα υποδουλωμένους Μαύρους ανθρώπους να διαφύγουν της αιχμαλωσίας, και στον οποίον ήταν αισθητά μικρότερο το ρίσκο να πιαστούν και να τιμωρηθούν. Προφανώς και ήταν ένα εγχείρημα εξαιρετικά παράνομο. Όμως, κατά κύριο λόγο, δεν ήταν εξεγερσιακό · σκοπός του “σιδηροδρόμου” δεν ήταν να οργανώσει μια ένοπλη εξέγερση ενάντια στην κυβέρνηση των Η.Π.Α.

Ένα ακόμη καλά μελετημένο παράδειγμα, πηγάζει από τη ρωσική αυτοκρατορία στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ού αιώνα. Ως το 1917, κυρίως όλη η αριστερά -ναροντνικοί, μπολσεβίκοι, μενσεβίκοι, αναρχικοί, και ούτω καθεξής- ήταν παράνομη. Όλες οι οργανώσεις της ήταν απαγορευμένες, δεν τους επιτρεπόταν να έχουν δημόσια παρουσία εντός της αυτοκρατορίας. Εξ ανάγκης, λοιπόν, οι πολιτικές δομές των οργανώσεών τους βρίσκονταν στην παρανομία: προκειμένου να πραγματοποιήσουν εργατικές απεργίες, προπαγάνδα, εκτελέσεις και, εν τέλει, επανάσταση, έπρεπε να μάθουν να λειτουργούν ενόσω τους απαγορευόταν να έχουν επίσημη υπόσταση.

Στις πιο πρόσφατες εποχές, σχεδόν κάθε σημαίνουσα αντι-αποικιοκρατική οργάνωση -ακόμα κι εκείνες που χρησιμοποιούν “ειρηνικές” μεθόδους- είχε καταστεί παράνομη εντός των αποικιών τις οποίες μάχονταν να απελευθερώσουν. Τα κομμουνιστικά κόμματα ήταν επίσης παράνομα σε πολλές χώρες (και εξακολουθούν να είναι σε μερικές). Σε πολλά μέρη του κόσμου, το να είσαι απλώς ΛΟΑΤΚΙΑ+ άτομο είναι παράνομο, πόσο μάλλον να δημιουργείς μαχητικές ΛΟΑΤΚΙΑ+ οργανώσεις. Παρ’ όλα αυτά, όλες αυτές οι ομαδοποιήσεις υπήρχαν και συνεχίζουν να υπάρχουν. Σήμερα, αυτή τη στιγμή, τα έθνη-κράτη παγκοσμίως έχουν απαγορεύσει αντι-εξουσιαστικές οργανώσεις, και με χαρά εφευρίσκουν δικαιολογίες για ν’ απαγορεύσουν ακόμα περισσότερες. Πολλές εξ αυτών των οργανώσεων δε σταματούν τη λειτουργία τους περιμένοντας απλώς πότε θ’ αποφασίσει η κυβέρνηση να τις νομιμοποιήσει ξανά – μια “ριζική αλλαγή” που ίσως να μην έρθει ποτέ. Κινούνται υπόγεια.

Πρακτικά ζητήματα της παρανομίας

Τι κάνει η οργάνωσή σας; Πώς θα το έκανε αν ήταν παράνομη; Μπορούμε να αναλογιστούμε πάνω σ’ αυτά τα ερωτήματα σπάζοντάς τα σε μικρότερα:

• Χρειάζεται μια ομαδοποίηση να κάνει συναντήσεις; Πώς θα πραγματοποιούσε μια συνάντηση χωρίς να το ανακαλύψει κάποιος που δε θα έπρεπε;
• Οι άνθρωποί της χρειάζονται τροφή, στέγη, ρουχισμό; Μεταμφιέσεις; Πώς αγοράζεις, δανείζεσαι, κατασκευάζεις ή παίρνεις πράγματα δίχως να τραβήξεις ανεπιθύμητη προσοχή; Πώς μετακινείς πράγματα μυστικά;
• Χρειάζονται κάποια πράγματα να λέγονται δημοσίως; Πώς διαδίδεις ένα μήνυμα χωρίς να δίνεις στίγμα της τοποθεσίας σου;

Κάποιοι άνθρωποι μπορούν να επεξεργαστούν αυτά τα ζητήματα ευκολότερα από κάποιους άλλους · κι εδώ τίθεται το ζήτημα της αμοιβαιότηας. Μπορείς να βασίζεσαι στις δυνάμεις σου όταν οι άλλοι βασίζονται στις δικές τους. Η φαντασία είναι τόσο σημαντική όσο και η τεχνογνωσία · με εξάσκηση κι εκπαίδευση, πολλοί από εμάς μπορούν να γίνουν αρκετά καλοί σε πράγματα στα οποία δεν ήταν τόσο καλοί “εκ φύσεως”. Κάποιες φορές βοηθά η ευελιξία · κάποιες άλλες βοηθά η ρουτίνα. Εξαρτάται απ’ τους στόχους και τις συγκυρίες.

Τα ατυχήματα, οι κακές επιλογές, και απλά η κακή τύχη, είναι όλα -λίγο ή πολύ- αναπόφευκτα. Καίριας σημασίας είναι το να έχουμε εναλλακτικά πλάνα και να προετοιμαζόμαστε για σενάρια τύπου “και αν γίνει αυτό;”. Οι δυσκολίες είναι εγγυημένες, όμως οι υπόγειες οργανώσεις μπορούν να κερδίσουν και κερδίζουν μάχες ενάντια στις θεσμοθετημένες εξουσίες – διότι οι υφιστάμενοι εξουσιαστές έχουν τουλάχιστον τόσες αδυναμίες όσες και οι αντίπαλοί τους.

Το να είμαστε έτοιμοι να εκθέσουμε και να εκμεταλλευτούμε τις αδυναμίες των διακηρυγμένων αντιπάλων μας, είναι κρίσιμο για μια επιτυχημένη εξεγερσιακή στρατηγική, και ελάχιστες εξεγέρσεις έχουν επιβιώσει στα πρώτα τους στάδια χωρίς τουλάχιστον μερικούς μυστικούς συνωμότες – με άλλα λόγια, χωρίς υπόγεια δομή.

Πηγή: Abolition Media

Μετάφραση: Επαναστατική Συνείδηση